Decyzja 2023/1785 uchylająca decyzję 2006/929/WE w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji postępów Bułgarii w realizacji określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną

DECYZJA KOMISJI (UE) 2023/1785
z dnia 15 września 2023 r.
uchylająca decyzję 2006/929/WE w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji postępów Bułgarii w realizacji określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając Akt przystąpienia Republiki Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 37 i 38,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W sprawozdaniu monitorującym z 26 września 2006 r. w sprawie stanu przygotowań Bułgarii i Rumunii do członkostwa w UE 1  przed przystąpieniem Bułgarii do Unii Komisja wskazała szereg kwestii, w szczególności dotyczących wiarygodności i skuteczności systemu sądownictwa i organów ścigania w Bułgarii, w przypadku których to kwestii konieczne były dalsze postępy, aby zapewnić zdolność do wdrożenia i stosowania środków przyjętych w celu ustanowienia rynku wewnętrznego i przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

(2) 13 grudnia 2006 r. Komisja przyjęła decyzję 2006/929/WE 2  w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy

i weryfikacji postępów Bułgarii w realizacji sześciu określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną. Zgodnie z tą decyzją powinna ona zostać uchylona, w przypadku gdy wszystkie założone cele zostaną osiągnięte.

(3) W decyzji z 2006/929/WE nałożono na Bułgarię obowiązek regularnego składania Komisji sprawozdań z postępów w realizacji określonych założeń. Komisja po raz pierwszy przekazała Parlamentowi Europejskiemu i Radzie swoje własne komentarze i ustalenia na temat sprawozdania Bułgarii w czerwcu 2007 r. i od tego czasu składa regularne sprawozdania w tej sprawie. Każde sprawozdanie Komisji jest efektem starannych analiz przeprowadzonych w oparciu o ścisłą współpracę z władzami krajowymi, a także informacje od organizacji społeczeństwa obywatelskiego i innych zainteresowanych stron i obserwatorów.

(4) W sprawozdaniu ze stycznia 2017 r. 3  Komisja przeprowadziła kompleksową ocenę postępów poczynionych przez Bułgarię od czasu ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji. Na tej podstawie Komisja wyznaczyła jasną drogę do zamknięcia mechanizmu, w oparciu o siedemnaście kluczowych zaleceń, w których sprecyzowano wymogi, jakie Bułgaria musi spełnić, aby zrealizować sześć założeń określonych w decyzji 2006/929/WE. Biorąc pod uwagę poczynione postępy, Komisja uznała, że spełnienie tych zaleceń będzie wystarczające do zamknięcia mechanizmu współpracy i weryfikacji, o ile w międzyczasie nie nastąpią zmiany stanowiące wyraźny krok wstecz. Wiele z zaleceń koncentrowało się na tworzeniu zabezpieczeń wewnętrznych z myślą o zapewnieniu nieodwracalności osiągniętych wyników oraz zagwarantowaniu kontynuacji bieżących reform i trwałości poczynionych postępów, nawet bez stosowania mechanizmu.

(5) W sprawozdaniu z listopada 2018 r. 4  Komisja z zadowoleniem przyjęła postępy Bułgarii w kierunku szybkiego zakończenia stosowania mechanizmu współpracy i weryfikacji i stwierdziła, że trzy założenia można uznać za wstępnie zamknięte. Komisja w szczególności zwróciła uwagę na postępy, jakie Bułgaria poczyniła od czasu swojego przystąpienia, zmieniając swoje ramy konstytucyjne i legislacyjne, aby poprawić gwarancje niezależności sądów, jak również przejrzystość i skuteczność postępowania sądowego. Ponadto zmiany wprowadzone w konstytucji Bułgarii w 2015 r. przyniosły reformę Najwyższej Rady Sądownictwa i wzmocnienie inspektoratu sądowego. Zmiany te obowiązują już od kilku lat.

(6) W sprawozdaniu Komisji z października 2019 r. 5  stwierdzono, że postępy poczynione przez Bułgarię w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji są wystarczające do wypełnienia zobowiązań podjętych przez Bułgarię w momencie przystąpienia do UE oraz że wszystkie sześć założeń określonych w decyzji 2006/929/WE i sprecyzowanych przez siedemnaście zaleceń w sprawozdaniu ze stycznia 2017 r. zostało zrealizowanych w zadowalającym stopniu. Komisja w szczególności zwróciła uwagę między innymi na kompleksowe reformy ogólnych ram instytucjonalnych w zakresie walki z korupcją przeprowadzone w ciągu poprzednich dwóch lat. Komisja odnotowała ponadto we wnioskach w sprawozdaniu z października 2019 r. listę szczegółowych zobowiązań podjętych przez rząd bułgarski. Te szczegółowe zobowiązania obejmowały w szczególności zobowiązanie do wprowadzenia procedur dotyczących odpowiedzialności prokuratora generalnego zgodnie z zaleceniami Komisji Weneckiej oraz zobowiązanie do zmiany ustawy o systemie sądownictwa, aby uchylić zapisy wprowadzające wymóg automatycznego zawieszania sędziów w przypadku wszczęcia przeciwko nim dochodzenia oraz wymóg zgłaszania przez sędziów członkostwa w stowarzyszeniach zawodowych. Bułgaria zobowiązała się również do kontynuowania współpracy z organami Rady Europy w dziedzinie przeciwdziałania korupcji. W sprawozdaniu z października 2019 r. odnotowano ponadto starania Bułgarii na rzecz zinternalizowania monitorowania na szczeblu krajowym przez Radę ds. Koordynacji i Współpracy ("rada odpowiedzialna za monitorowanie następcze") odpowiedzialną za nadzorowanie dalszych postępów w realizacji reform.

(7) W następstwie szczegółowych zobowiązań odnotowanych w sprawozdaniu z października 2019 r. w lutym 2020 r. parlament Bułgarii przyjął wspomniane zmiany ustawy o systemie sądownictwa. Tym samym jedynym szczegółowym zobowiązaniem do wypełnienia, które określono w sprawozdaniu z października 2019 r., pozostawało wprowadzenie procedur dotyczących odpowiedzialności prokuratora generalnego.

(8) W kontekście Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ustanowiono ramy dochodzeń przeciwko prokuratorowi generalnemu i jego zastępcom, w ścisłej współpracy z Komisją i po konsultacjach z Komisją Wenecką 6 . 4 maja 2022 r. Rada Unii Europejskiej zatwierdziła zaproponowany plan odbudowy i zwiększania odporności Bułgarii, którego kamienie milowe obejmują zobowiązanie Bułgarii do wprowadzenia w życie zmian ustawodawczych, aby chronić skuteczność postępowań karnych oraz zwiększyć odpowiedzialność prokuratora generalnego, w tym jego odpowiedzialność karną. 26 maja 2023 r. parlament Bułgarii przyjął ustawę wprowadzającą procedury dotyczące odpowiedzialności prokuratora generalnego i jego zastępców. Ustawa weszła w życie 6 czerwca 2023 r. i tym samym sfinalizowano ostatnie szczegółowe zobowiązanie określone w sprawozdaniu z października 2019 r. Premier Bułgarii poinformował Komisję pismem z 26 czerwca 2023 r. o środkach wprowadzonych w celu wypełnienia szczegółowych zobowiązań wymienionych we wnioskach w sprawozdaniu z 2019 r. w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji, jak również o dalszych środkach w celu utrzymania praworządności.

(9) Jeżeli chodzi o zobowiązanie Bułgarii do kontynuowania współpracy z organami Rady Europy w obszarze przeciwdziałania korupcji, należy zauważyć, że w kontekście planu odbudowy i zwiększania odporności Bułgarii uzgodniono szereg kamieni milowych dotyczących przeciwdziałania korupcji, które wymagają od tego kraju współpracy z organami Rady Europy.

(10) W związku z tym w zadowalającym stopniu wypełniono wszystkie założenia określone w decyzji 2006/929/WE i sprecyzowane w siedemnastu zaleceniach w sprawozdaniu ze stycznia 2017 r., jak również szczegółowe zobowiązania 7  wymienione w sprawozdaniu z października 2019 r.

(11) Rozwojowa sytuacja w zakresie praworządności w Unii nadała współpracy Komisji z Bułgarią nowy wymiar. W szczególności coroczny cykl praworządności ogłoszony w komunikacie Komisji z lipca 2019 r. "Umocnienie praworządności w Unii" 8  i wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen zapewnia stałe ramy w perspektywie długoterminowej, aby wspierać trwałe reformy w Bułgarii i pozostałych państwach członkowskich. W ramach tego cyklu sporządzane przez Komisję roczne sprawozdanie na temat praworządności, które od 2022 r. obejmuje także zalecenia dla państw członkowskich, pobudza pozytywny rozwój kwestii związanych z praworządnością, pogłębiając dialog oraz wspólną świadomość oraz zapobiegając powstawaniu lub nasilaniu się wyzwań w tym zakresie. Umożliwi to monitorowanie wdrażania uzgodnionych reform w Bułgarii. Na szczeblu krajowym rada odpowiedzialna za monitorowanie następcze zapewni monitorowanie ciągłej realizacji reform wprowadzonych przez Bułgarię.

(12) Komisja przedłożyła swoje sprawozdanie z października 2019 r. na temat postępów w Bułgarii w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji stosownej komisji w Parlamencie Europejskim. Komisja należycie uwzględniła uwagi Parlamentu Europejskiego sformułowane w piśmie jego przewodniczącego z dnia 20 grudnia 2019 r.

(13) 5 lipca 2023 r. Komisja poinformowała Radę o swoim zamiarze uchylenia decyzji 2006/929/WE w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji dla Bułgarii oraz ostatecznego zamknięcia mechanizmu. Poinformowała o tym również Parlament Europejski. Pismem z 26 lipca Rada odnotowała wyrażony przez Komisję zamiar formalnego zamknięcia mechanizmu współpracy i weryfikacji dla Bułgarii i Rumunii.

(14) W związku z tym należy uchylić decyzję 2006/929/WE,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł  1

Decyzja 2006/929/WE traci moc.

Artykuł  2

Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli dnia 15 września 2023 r.
1 Sprawozdanie monitorujące w sprawie stanu przygotowań Bułgarii i Rumunii do członkostwa w UE, 26 września 2006 r., COM(2006) 549.
2 Decyzja Komisji 2006/929/WE z dnia 13 grudnia 2006 r. w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji postępów Bułgarii w realizacji określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną (Dz.U. L 354 z 14.12.2006, s. 58).
3 Sprawozdanie Komisji w sprawie postępów Bułgarii w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji, COM(2017) 43 final.
4 Sprawozdanie Komisji w sprawie postępów Bułgarii w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji, COM(2018) 850 final.
5 Sprawozdanie Komisji w sprawie postępów Bułgarii w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji, COM(2019) 498 final.
6 Zob. kamień milowy 222, decyzja wykonawcza Rady w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Bułgarii, 28 kwietnia 2022 r., ST 8091 2022 INIT. Komisja oceni realizację kamienia milowego w planie odbudowy i zwiększania odporności Bułgarii po przedłożeniu przez ten kraj stosownego wniosku o płatność.
7 Ocena ta pozostaje bez uszczerbku dla oceny osiągnięcia stosownych kamieni milowych i wartości docelowych określonych w planie odbudowy i zwiększania odporności Bułgarii.
8 COM(2019) 343.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.L.2023.229.91

Rodzaj: Decyzja
Tytuł: Decyzja 2023/1785 uchylająca decyzję 2006/929/WE w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji postępów Bułgarii w realizacji określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną
Data aktu: 15/09/2023
Data ogłoszenia: 18/09/2023
Data wejścia w życie: 08/10/2023