Ustalenie trybu postępowania przy ustanawianiu zarządu państwowego i zakresu uprawnień zarządcy państwowego ustanowionych na podstawie dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (Dz. Praw. Nr. 21, poz. 67) w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Prezydenta R. P. z dnia 25 maja 1927 r. (Dz. U. R. P. Nr. 49, poz. 437) i Rozporządzeniem Prezydenta R. P. z dnia 28. XII. 1934 r. (Dz. U. R. P. Nr. 110, poz. 976) nad zakładami przemysłowymi, które na podstawie art. 5 Dekretu z dnia 28. X. 1947 r. w sprawie obowiązku zawiadomienia o prowadzeniu przemysłu i wykonywaniu niektórych zajęć zarobkowych (Dz. U. R. P. Nr. 66, poz. 403) ulegną całkowitemu wstrzymaniu ruchu.

INSTRUKCJA
MINISTRA PRZEMYSŁU I HANDLU
z dnia 1 marca 1948 r.
w sprawie ustalenia trybu postępowania przy ustanawianiu zarządu państwowego i zakresu uprawnień zarządcy państwowego ustanowionych na podstawie dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (Dz. Praw. Nr. 21, poz. 67) w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Prezydenta R. P. z dnia 25 maja 1927 r. (Dz. U. R. P. Nr. 49, poz. 437) i Rozporządzeniem Prezydenta R. P. z dnia 28.XII.1934 r. (Dz. U. R. P. Nr. 110, poz. 976) nad zakładami przemysłowymi, które na podstawie art. 5 Dekretu z dnia 28.X.1947 r. w sprawie obowiązku zawiadomienia o prowadzeniu przemysłu i wykonywaniu niektórych zajęć zarobkowych (Dz. U. R. P. Nr. 66, poz. 403) ulegną całkowitemu wstrzymaniu ruchu.

Na podstawie art. 11 dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (Dz. Praw. Nr. 21, poz. 67 wraz z późniejszymi zmianami, Dz. U. R. P. z 1927 r. Nr. 49. poz. 437 i z 1934 r. Nr. 110, poz. 976) ustalam następujący tryb postępowania przy ustanawianiu przymusowego zarządu państwowego nad zakładami przemysłowymi, w których ruch będzie wstrzymany na podstawie art. 5 dekretu z dnia 28 października 1947 r. w sprawie obowiązku zawiadomienia o prowadzeniu przemysłu i wykonywaniu niektórych zajęć zarobkowych (Dz. U. R. P. Nr. 66, poz. 403) oraz zakres uprawnień przymusowego zarządcy państwowego:

A.

Majątek objęty zarządem przymusowym.

§  1.
Zarząd przymusowy obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, jako zorganizowanej całości, w szczególności:
1)
firmę i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo,
2)
księgi handlowe,
3)
ruchomości należące do przedsiębiorstwa, nie wyłączając towarów i pieniędzy w bankach,
4)
wierzytelności powstałe przy prowadzeniu przedsiębiorstwa,
5)
prawa, wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo.

B.

Ustanowienie zarządu przymusowego i wyznaczenie zarządcy.

§  2.
1.
Decyzję o ustanowieniu zarządu przymusowego wydaje Minister Przemysłu i Handlu.
2.
Wyjątkowo w przypadkach, wymienionych w § 2 instrukcji z dnia 1.III.1948 r. w sprawie trybu postępowania w stosunku do zakładów przemysłowych, które w myśl art. 5 dekretu z dnia 28 października 1947 r. (Dz. U. R. P. Nr. 66, poz. 403) winny ulec całkowitemu wstrzymaniu ruchu, decyzję o wprowadzeniu zarządu przymusowego może wydać władza przemysłowa II instancji tylko do dnia 30.IV. 1948 r.
§  3.
1.
W decyzji o ustanowieniu zarządu przymusowego należy dokładnie oznaczyć przedsiębiorstwo przez wskazanie:
1)
imion i nazwisk właścicieli, a w przypadkach gdy właścicielem jest spółka handlowa lub inna osoba prawna - firmy,
2)
przedmiotu przedsiębiorstwa,
3)
siedziby.
2.
W decyzji należy ponadto wskazać osobę fizyczną lub prawną, urząd albo instytucję, którym powierzone zostało wykonywanie zarządu.
3.
W przypadkach wymienionych w p. 2 § 2 przymusowym zarządcą powinna być spółdzielnia, przedsiębiorstwo państwowe lub samorządu terytorialnego.
§  4.
1.
Decyzja o wprowadzeniu zarządu przymusowego jest natychmiast wykonalna.
2.
O każdym przypadku ustanowienia zarządu i mianowania zarządcy Minister Przemysłu i Handlu podaje do wiadomości publicznej przez ogłoszenie w Monitorze Polskim.
3.
Odwołanie i zmiana zarządcy albo zniesienie zarządu przymusowego następuje na mocy decyzji Ministra Przemysłu i Handlu i podane zostaje do wiadomości publicznej przez ogłoszenie w Monitorze Polskim.

C.

Wprowadzenie w posiadanie przedsiębiorstwa.

§  5.
1.
Na mocy decyzji o ustanowieniu zarządu przymusowego władza przemysłowa II instancji wprowadzi zarządcę przymusowego w posiadanie przedsiębiorstwa.
2.
Wprowadzenie w posiadanie nastąpić winno w obecności przedstawiciela Milicji Obywatelskiej i przy udziale Komisji, w skład której obok przedstawiciela władzy przemysłowej wejdą: lustrator skarbowy, oraz po jednym delegacie: Rady Narodowej, Związków Zawodowych i Samorządu Gospodarczego.
§  6.
1.
O terminie wprowadzenia w posiadanie należy zawiadamiać właściciela przedsiębiorstwa lub osoby, pod których zarządem majątek się znajduje.
2.
Właściciel i osoby, pod których zarządem majątek się znajduje, mają prawo być obecni przy wszystkich czynnościach Komisji.

Niemożność natychmiastowego doręczenia wezwania, jeśli zwłoka ze względu na interes publiczny jest niedopuszczalna, albo niestawienie się właściciela pomimo doręczenia wezwania nie wstrzymuje czynności Komisji.

§  7.
Właściciel przedsiębiorstwa wziętego pod zarząd przymusowy i osoby pod których zarządem majątek pozostawał lub pozostaje, obowiązani są dostarczyć zarządcy przymusowemu i Komisji wszelkich danych, dotyczących majątku oraz wydać wszelkie księgi, rachunki, rejestry, wykazy, inwentarze, klucze, towary i inne wartości przedsiębiorstwa.
§  8.
Przed objęciem przedsiębiorstwa przez zarządcę przymusowego Komisja sporządza w 4 egzemplarzach szczegółowy opis i inwentarz z oszacowaniem znajdujących się w przedsiębiorstwie urządzeń, towarów, pieniędzy, dokumentów i t.p. W książkach handlowych należy oznaczyć miejsce, w którym znajdują się ostatnie wpisy. Inwentarz i opis podpisują wszyscy członkowie Komisji, właściciel, zarządca przymusowy i przedstawiciel milicji. O przyczynach braku podpisu jednej z tych osób należy uczynić wzmiankę w protokóle (§9).

W razie potrzeby Komisja może powołać biegłych.

§  9.
Z przebiegu czynności Komisji należy sporządzić (w 4 egzemplarzach) protokół. W protokóle winno znajdować się oświadczenie zarządcy lub osoby przez zarządcę upoważnionej, że rzeczy wymienione w inwentarzu otrzymał i że przyjmuje zarząd przedsiębiorstwa. Protokół winien być podpisany przez te same osoby, które podpisują inwentarz i opis.
§  10.
Egzemplarze protokółu z inwentarzem i opisem otrzymują:

jeden - zarządca przymusowy,

jeden - właściciel przedsiębiorstwa.

Z pozostałych dwu egzemplarzy jeden Urząd Wojewódzki przechowuje w swych aktach, a drugi tego samego dnia przesyła do Ministerstwa (Departament Ogólny).

Do egzemplarza protokółu przesłanego do Ministerstwa dołączyć należy odpis decyzji o wprowadzeniu zarządu przymusowego.

D.

Prawa i obowiązki zarządcy przymusowego.

§  11.
Na skutek wydania decyzji o zarządzie przymusowym właściciel i inne osoby, które zarządzały przedsiębiorstwem, tracą z samego prawa zarząd oraz możność korzystania i rozporządzania majątkiem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa.
§  12.
Uiszczenia dokonane do rąk właściciela przedsiębiorstwa lub osób przez niego upoważnionych, które dotyczą należności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, nie są dla zarządu przymusowego obowiązujące, jeżeli dokonane zostały pomimo, że uiszczający wiedział lub powinien wiedzieć o wprowadzeniu zarządu przymusowego.
§  13.
1.
Zarządca przymusowy mianowany w sposób przewidziany w § 2 niniejszej instrukcji jest wyłącznie uprawniony do zarządzania przedsiębiorstwem i do wykonywania czynności prawnych, dotyczących przedsiębiorstwa, nad którym został ustanowiony zarząd przymusowy.
2.
Uprawnienia przewidziane w ustępie pierwszym dotyczą zwykłego zarządu przedsiębiorstwem. Czynności przekraczające zwykły zarząd mogą być wykonywane tylko za zezwoleniem Ministra Przemysłu i Handlu Dotyczy to w szczególności inwestycji, które nie mają na celu zachowania majątku.
§  14.
Po wprowadzeniu w posiadanie zarządca przymusowy winien niezwłocznie:

1. przesłać notarialnie poświadczone odpisy decyzji o ustanowieniu zarządu przymusowego do właściwego Sądu Okręgowego celem ujawnienia decyzji w rejestrze handlowym.

2.
Zawiadomić o decyzji tych dłużników, których adres jest znany oraz banki i instytucie, w których złożone są pieniądze lub inny majątek wchodzący w skład przedsiębiorstwa.
§  15.
W przypadkach wątpliwych o tym, czy określony majątek należy do przedsiębiorstwa, czy też stanowi własność osobistą właściciela przedsiębiorstwa, decydują wpisy w księgach handlowych, korespondencjach i t. p.
§  16.
Gdyby zarządca przymusowy powziął wiadomość, że właściciel nie ujawnił całego majątku przedsiębiorstwa znajdującego się w jego posiadaniu, zarządca winien niezależnie od powiadomienia o tym prokuratora wystąpić do właściwej terytorialnie władzy przemysłowej z wnioskiem o odebranie ukrytych przedmiotów w trybie postępowania przymusowego.
§  17.
W wypadku ujawnienia majątku nie objętego inwentarzem, zarządca przymusowy winien spowodować oszacowanie tegoż majątku i wciągnięcie do inwentarza w trybie wskazanym w § 8.

Oszacowanie majątku później ujawnionego nastąpić winno przez biegłych sądowych lub przez rzeczoznawców wyznaczonych przez władzę przemysłową II instancji albo przez Związek Rewizyjny Spółdzielni R. P.

§  18.
Zarządca przymusowy winien dbać o dobro przedsiębiorstwa i o jego zachowanie, jednak przede wszystkim winien mieć na względzie interesy Państwa.
§  19.
Zarządca przymusowy winien prowadzić prawidłową rachunkowość przewidzianą odnośnymi przepisami dla przedsiębiorstw tego rodzaju.
§  20.
1.
Koszty ustanowienia zarządu przymusowego i koszty zarządzania przedsiębiorstwem obciążają majątek objęty w zarząd.
2.
Wysokość wynagrodzenia zarządcy przymusowego oznacza Minister Przemysłu i Handlu.
3.
W przypadkach, gdy zarządcą przymusowym jest osoba prawna, wynagrodzenie za sprawowanie zarządu wypłacone będzie osobie prawnej.
§  21.
Wszelkie wpływy osiągnięte z zarządzanego przedsiębiorstwa po opłaceniu wydatków bieżących zarządca państwowy winien wpłacić na specjalnie otworzony rachunek w Banku Państwowym, Spółdzielczym lub Komunalnym.
§  22.
Minister Przemysłu i Handlu może zezwolić na wypłacenie właścicielowi przedsiębiorstwa części zysków, jeżeli stan majątkowy przedsiębiorstwa czyni to możliwym, a sytuacja materialna właściciela tego wymaga.

E.

Osoba prawna jako zarządca przymusowy.

§  23.
Organ powołany przez statut do reprezentowania osoby prawnej która sprawuje zarząd przymusowy tej osoby i do zaciągania zobowiązań w jej imieniu uprawniony jest również do zarządu i reprezentowania przedsiębiorstwa pozostającego pod zarządem przymusowym w granicach uprawnień przyznanych zarządcy przymusowemu (§13 p. 1 i 2).
§  24.
Do wykonywania czynności zarządu przymusowego, o którym mowa w § 23, właściwy organ zarządzający osoby prawnej może ustanowić pełnomocnika i według uznania go zmieniać.

F.

Nadzór.

§  25.
Ogólny nadzór nad czynnościami zarządcy w sprawach dotyczących zarządu przymusowego należy do Ministra Przemysłu i Handlu.
§  26.
W przypadkach, gdy zarządcą jest przedsiębiorstwo państwowe albo spółdzielnia, do prowadzenia kontroli powołane są w stosunku do przedsiębiorstw państwowych organy nadzoru wymienione w ich statucie, a w stosunku do spółdzielni "Związek Rewizyjny Spółdzielni R. P."
§  27.
We wszystkich innych wypadkach nie wymienionych w § 25 kontrolę wykonują władze przemysłowe II instancji albo przedsiębiorstwa państwowe wyznaczone specjalnym zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu.
§  28.
Zarządcy przymusowi winni przynajmniej raz na kwartał przesłać władzom i instytucjom wymienionym w §§ 25, 26 i 27 bilans i sprawozdanie.

G.

Uchylenie zarządu przymusowego.

§  29.
Minister Przemysłu i Handlu wyda decyzję o uchyleniu zarządu przymusowego, gdy cel, dla którego został ustanowiony, zostanie osiągnięty, albo gdy ustaną przyczyny, które uzasadniły prowadzenie zarządu przymusowego.
§  30.
Z wnioskiem o uchylenie zarządu przymusowego może wystąpić ta władza, która wniosła o ustanowienie zarządu, właściciel, a także zarządca przymusowy.
§  31.
W razie uchylenia zarządu przymusowego zarządca przymusowy winien wydać właścicielowi za pokwitowaniem cały majątek przedsiębiorstwa w tym stanie, w jakim będzie się znajdował. Na podstawie decyzji o uchyleniu zarządu przymusowego właściciel może podnieść także kwoty wpłacone do Banku stosownie do przepisu § 21.
§  32.
Instrukcja niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1948.33.142

Rodzaj: Instrukcja
Tytuł: Ustalenie trybu postępowania przy ustanawianiu zarządu państwowego i zakresu uprawnień zarządcy państwowego ustanowionych na podstawie dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (Dz. Praw. Nr. 21, poz. 67) w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Prezydenta R. P. z dnia 25 maja 1927 r. (Dz. U. R. P. Nr. 49, poz. 437) i Rozporządzeniem Prezydenta R. P. z dnia 28. XII. 1934 r. (Dz. U. R. P. Nr. 110, poz. 976) nad zakładami przemysłowymi, które na podstawie art. 5 Dekretu z dnia 28. X. 1947 r. w sprawie obowiązku zawiadomienia o prowadzeniu przemysłu i wykonywaniu niektórych zajęć zarobkowych (Dz. U. R. P. Nr. 66, poz. 403) ulegną całkowitemu wstrzymaniu ruchu.
Data aktu: 01/03/1948
Data ogłoszenia: 01/04/1948
Data wejścia w życie: 01/04/1948