Zasady gospodarki finansowej funduszów celowych.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 27 grudnia 1984 r.
w sprawie zasad gospodarki finansowej funduszów celowych.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 3 grudnia 1984 r. - Prawo budżetowe (Dz. U. Nr 56, poz. 283) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Zarządzenie określa szczegółowe zasady gospodarki finansowej funduszów celowych, wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do zarządzenia, zwanych dalej "funduszami".
2.
Przepisy zarządzenia mają również zastosowanie do funduszów tworzonych na podstawie ustaw oraz art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 41, poz. 185 i Nr 62, poz. 286 oraz z 1984 r. Nr 21, poz. 100 i Nr 31, poz. 173), jeżeli uchwała rady narodowej o utworzeniu funduszu nie określa odrębnie takich zasad.
§  2.
1.
Fundusz jest przeznaczony wyłącznie na cele określone w akcie o jego utworzeniu.
2.
Z funduszu mogą być dokonywane wypłaty wynagrodzeń lub nagród tylko w wypadku, gdy przepis o utworzeniu funduszu przewiduje tego rodzaju wypłaty.
3.
Fundusz może być zasilany dotacją z budżetu lub z innych źródeł na warunkach określonych w akcie o utworzeniu funduszu lub w odrębnych przepisach.
§  3.
1.
Środki pieniężne funduszu gromadzi się na odrębnym rachunku bankowym.
2.
Podstawą otwarcia rachunku jest zawiadomienie banku przez dysponenta o utworzeniu funduszu.
3.
Rodzaj rachunku bankowego funduszu określa zarządzenie Ministra Finansów w sprawie zasad i trybu wykonywania budżetu państwa.
§  4.
1.
W razie likwidacji funduszu akt o jego likwidacji stanowi dla banku podstawę do zamknięcia rachunku funduszu w terminie określonym w tym akcie.
2.
Środki pozostałe po dokonaniu rozliczeń likwidacyjnych funduszu podlegają przekazaniu do budżetu lub na inne cele określone w akcie o likwidacji funduszu - w terminie określonym w tym akcie.
§  5.
1.
Jednostka, której akt o utworzeniu funduszu powierza zarząd całym funduszem lub którą ustanawia dysponentem, jest dysponentem głównym. Jeżeli funduszowi została przyznana osobowość prawna, dysponentem głównym jest ten fundusz.
2.
Jednostka upoważniona do dysponowania częścią środków funduszu jest dysponentem niższego stopnia.
3.
Dysponent główny może wyznaczać dysponentów niższego stopnia.
§  6.
1.
Plan finansowy funduszu, obejmujący wszystkie źródła przychodów i rodzaje rozchodów, określone w akcie o utworzeniu funduszu, łącznie ze stanem środków obrotowych na początek i koniec roku, opracowuje się na okres roku budżetowego według zasad określonych w przepisach dotyczących opracowywania projektu budżetu centralnego i projektów budżetów terenowych.
2.
Jeżeli akt o utworzeniu funduszu przewiduje dotacje z budżetu, plan finansowy powinien określać rodzaje dotacji, uwzględniając ich podział na:
1)
dotacje stanowiące uzupełnienie funduszu,
2)
dotacje celowe przeznaczone na wykonanie określonych zadań.
3.
Do planu finansowego funduszu załącza się:
1)
kalkulację przychodów,
2)
kalkulację rozchodów z wyodrębnieniem środków przeznaczonych na wynagrodzenia, jeżeli mają być one finansowane z funduszu wynagrodzeń,
3)
dane co do stanu zapasów materiałów oraz stanu środków pieniężnych, należności i zobowiązań na początek i koniec roku.
§  7.
Dysponenci funduszów dla poszczególnych rodzajów przychodów i rozchodów stosują w planowaniu, ewidencji i sprawozdawczości podziałki określone w przepisach o klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych.
§  8.
Dysponenci funduszów opracowują corocznie plan przychodów i rozchodów funduszu oraz wysokość planowanej nadwyżki na koniec roku, jak również sprawozdanie z wykonania zadań w zakresie przychodów i rozchodów funduszu oraz stan nadwyżki na koniec roku.
§  9.
1.
Po uchwaleniu budżetu państwa przez Sejm i po ustaleniu szczegółowego podziału dochodów i wydatków budżetu centralnego dysponenci główni zatwierdzają zbiorcze plany finansowe funduszów budżetu centralnego oraz plany tych funduszów dla dysponentów niższego stopnia.
2.
Dysponenci, niższego stopnia zatwierdzają plany finansowe funduszu dla podległych dysponentów na podstawie zatwierdzonych planów zbiorczych.
3.
Przy zatwierdzaniu planów finansowych należy przestrzegać zgodności z ustalonymi w zatwierdzonych planach zbiorczych kwotami:
1)
funduszu wynagrodzeń mającego charakter wiążący,
2)
dotacji z budżetu.
§  10.
Po uchwaleniu budżetu terenowego przez radą narodową i po ustaleniu szczegółowego podziału dochodów i wydatków tego budżetu następuje zatwierdzenie planów finansowych funduszów, przy czym przepisy § 9 stosuje się odpowiednio.
§  11.
Wypłaty z rachunku funduszu mogą być dokonywane do wysokości sum zgromadzonych na tym rachunku.
§  12.
Środki funduszu dysponenta niższego stopnia, nie wykorzystane po wykonaniu zadania lub przeznaczona na zadania, które nie mogą być wykonane, podlegają zwrotowi na rachunek funduszu dysponenta głównego.
§  13.
Jeżeli, sprawozdanie finansowe dysponenta niższego stopnia wykazuje stan środków obrotowych na koniec roku wyższy od stanu planowanego na początek roku następnego, dysponent funduszu wyższego stopnia ustala wysokość i przeznaczenie ponadplanowych środków funduszu albo zarządza ich przekazanie na rachunek dysponenta głównego.
§  14.
1.
Dysponent funduszu obowiązany jest czuwać, aby stan zapasów materiałów objętych funduszem nie przekraczał faktycznych potrzeb oraz aby należności na rzecz funduszu były realizowane we właściwych terminach.
2.
Jeżeli przez dłuższy czas utrzymuje się nie uzasadniony stan zapasów materiałów, przekraczający faktyczne potrzeby, lub nie są realizowane należności, dysponent funduszu wyższego stopnia wyznacza termin usunięcia nieprawidłowości, a w razie nieusunięcia ich w terminie zarządza:
1)
wstrzymanie dotacji budżetowej przewidzianej planem finansowym,
2)
zablokowanie określonych środków na rachunku funduszu lub przekazanie zbędnych środków funduszu na rachunek dysponenta głównego.
§  15.
1.
Dotacja budżetowa przewidziana w planie finansowym funduszu powinna być przekazywana w zależności od realizacji zadań rzeczowych objętych tym planem.
2.
Dotacje celowe mogą być wykorzystane po wyczerpaniu w pierwszej kolejności własnych środków funduszu przeznaczonych na ten sam cel, jeżeli akt o utworzeniu funduszu nie stanowi inaczej.
3.
Dotacja celowa podlega rozliczeniu po wykonaniu określonego zadania. Wynikające z rozliczenia nie wykorzystane środki dotacji celowej zwraca się do budżetu, z którego była udzielona dotacja.
§  16.
1.
Zmiany planu finansowego funduszu przeprowadza dysponent wyższego stopnia.
2.
Zmiany planu finansowego funduszu, powodujące zwiększenie dotacji budżetowej, mogą być dokonywane wyłącznie po wprowadzeniu odpowiednich zmian w budżecie.
3.
Rozchody ustalone w poszczególnych paragrafach planu finansowego funduszu mogą być przekraczane bez zmiany planu, jeżeli jest to uzasadnione względami gospodarczymi i jeżeli znajdują pokrycie w ponadplanowych przychodach, w ograniczeniu planowanych rozchodów lub w środkach zgromadzonych w latach poprzednich, pod warunkiem że nie spowoduje to zwiększenia funduszu wynagrodzeń mającego charakter wiążący, chyba że przepisy odrębne zezwalają na takie zwiększenie.
§  17.
Dysponenci funduszu prowadzą księgowość zgodnie z typowym planem kont dla jednostek i zakładów budżetowych oraz sporządzają sprawozdania zgodnie z przepisami o sprawozdawczości budżetowej, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
§  18.
Jeżeli przepisy o utworzeniu funduszu celowego przewidują finansowanie inwestycji, to w tym zakresie stosuje się przepisy w sprawie zasad finansowania inwestycji jednostek i zakładów budżetowych.
§  19.
1.
Nadzór nad gospodarowaniem środkami funduszów sprawują dysponenci wyższego stopnia.
2.
Dysponent funduszu wyższego stopnia uprawniony jest do przeprowadzania kontroli wykonania planów finansowych dysponentów funduszu niższego stopnia w drodze badania księgowości i sprawozdawczości oraz przebiegu wykonania zadań.
§  20.
1.
Środki funduszów celowych budżetów rad narodowych stopnia podstawowego oraz jednostek budżetowych objętych tym budżetem, jak również środki funduszów utworzonych uchwałą rady narodowej gromadzona są na odrębnych rachunkach bankowych.
2.
Środki funduszów w miastach: Sopocie, Kołobrzegu, Nowym Sączu i Zakopanem gromadzone są na rachunkach regionalnych funduszów rozwoju, utworzonych na podstawie odrębnych przepisów.
§  21.
Rozliczenia budżetu centralnego z funduszem utworzonym na podstawie ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o funduszu emerytalnym (Dz. U. Nr 3, poz. 7, i z 1976 r. Nr 40, poz. 235) dokonywane są co miesiąc, natomiast za grudzień - w terminie do dnia 12 stycznia roku następnego.
§  22.
1.
Rachunek funduszu dobrowolnych świadczeń społecznych, utworzonego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 lipca 1960 r. w sprawie funduszów dobrowolnych świadczeń społecznych (Dz. U. Nr 39, poz. 233 i z 1970 r. Nr 7, poz. 57), może być otwarty przez poszczególnych dysponentów po złożeniu w banku odpisu decyzji powziętej zgodnie z przepisami § 2 rozporządzenia.
2.
Zmiany planu finansowego funduszu, połączone ze zmianą przeznaczenia środków określonego przez świadczącego, mogą być dokonane tylko za jego zgodą.
3.
Po wykonaniu zadania, na które fundusz został przeznaczony, dysponent funduszu przelewa pozostałe środki zgodnie z § 5 ust. 3 rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1, i likwiduje rachunek funduszu.
§  23.
Traci moc zarządzenie Ministra Finansów z dnia 18 lutego 1978 r. w sprawie zasad gospodarowania funduszami celowymi (Monitor Polski Nr 9, poz. 31).
§  24.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1985 r.

ZAŁĄCZNIK

WYKAZ FUNDUSZÓW CELOWYCH

Lp. Nazwa funduszu Akt prawny będący podstawą utworzenia funduszu
01 Fundusz emerytalny ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o funduszu emerytalnym (Dz. U. Nr 3, poz. 7 i z 1976 r. Nr 40, poz. 235)
02 Fundusz alimentacyjny ustawa z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym (Dz. U. z 1983 r. Nr 10, poz. 54 i z 1984 r. Nr 3, poz. 13)
03 Fundusz gospodarki wodnej ustawa z dnia 24 października 1974 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230, z 1980 r. Nr 3, poz. 6 oraz z 1983 r. Nr 44 poz. 201)
04 Centralny Fundusz Turystyki i Wypoczynku ustawa z dnia 26 maja 1978 r. o utworzeniu Głównego Komitetu Turystyki (Dz. U. Nr 14, poz. 60)
05 Wojewódzkie fundusze turystyki i wypoczynku ustawa z dnia 26 maja 1978 r. o utworzeniu Głównego Komitetu Turystyki (Dz. U. Nr 14, poz. 60)
06 Terenowe fundusze odnowy zabytków ustawa z dnia 26 kwietnia 1979 r. o terenowych funduszach odnowy zabytków (Dz. U. Nr 8, poz. 46)
07 Fundusz ochrony środowiska ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz. U. Nr 3, poz. 6 i z 1983 r. Nr 44, poz. 201)
08 Fundusz ochrony gruntów rolnych ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 11, poz. 79 i z 1984 r. Nr 35, poz. 185)
09 Fundusz Rozwoju Kultury ustawa z dnia 4 maja 1982 r. o Narodowej Radzie Kultury oraz o Funduszu Rozwoju Kultury (Dz. U. Nr 14, poz. 111)
10 Państwowy fundusz kombatantów ustawa z dnia 26 maja 1982 r. o szczególnych uprawnieniach kombatantów (Dz. U. Nr 16, poz. 122 i Nr 40, poz. 269)
11 Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 268 i z 1984 r. Nr 52, poz. 269)
12 Państwowy Fundusz Aktywizacji Zawodowej ustawa z dnia 29 grudnia 1983 r. o Państwowym Funduszu Aktywizacji Zawodowej (Dz. U, Nr 75, poz. 334)
13 Centralny Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej ustawa z dnia 3 lipca 1984 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr 34, poz. 181)
14 Wojewódzkie fundusze rozwoju kultury fizycznej ustawa z dnia 3 lipca 1984 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr 34, poz. 181)
15 Fundusz gminny i fundusz miejski ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o funduszu gminnym i funduszu miejskim (Dz. U. Nr 52, poz. 269)
16 Fundusz dobrowolnych świadczeń społecznych rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 lipca 1960 r. w sprawie funduszów dobrowolnych świadczeń społecznych (Dz. U. Nr 39, poz. 233 i z 1970 r. Nr 7, poz. 57)
17 Fundusz rozwoju miasta Kołobrzegu i regionu uchwała nr 267 Rady Ministrów z dnia 26 listopada 1971 r. w sprawie dalszego rozwoju m. Kołobrzegu i powiatu kołobrzeskiego
18 Fundusz Rozwoju Twórczości Plastycznej uchwała nr 244 Rady Ministrów z dnia 9 września 1972 r. w sprawie utworzenia Funduszu Rozwoju Twórczości Plastycznej (Monitor Polski Nr 45, poz. 241)
19 Fundusz rozwoju miasta Sopotu uchwała nr 240 Rady Ministrów z dnia 14 października 1974 r. w sprawie utworzenia funduszu rozwoju miasta Sopotu (Monitor Polski Nr 35, poz. 205)
20 Fundusz mieszkaniowy Ministerstwa Sprawiedliwości uchwała nr 23 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1977 r. w sprawie funduszu mieszkaniowego Ministerstwa Sprawiedliwości (Monitor Polski Nr 5, poz. 34)
21 Terenowe fundusze mieszkaniowe uchwała nr 1 Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 1980 r. w sprawie terenowych funduszów mieszkaniowych (Monitor Polski Nr 1, poz. 2 i z 1983 r. Nr 3, poz. 19)
22 Fundusz Rozwoju Województwa Nowosądeckiego uchwała nr 20 Rady Ministrów z dnia 15 marca 1980 r. w sprawie Funduszu Rozwoju Województwa Nowosądeckiego
23 Tatrzański fundusz rozwoju uchwała nr 138 Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 1980 r. w sprawie kierunków rozwoju miasta Zakopanego i gminy Tatrzańskiej
24 Fundusz pomocy rodzinie uchwała nr 1 Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 1982 r. w sprawie utworzenia funduszu pomocy rodzinie, zm. uchwałą nr 86 z dnia 14 lipca 1983 r.
25 Fundusz finansowania prac geologicznych uchwała nr 138 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 1982 r. w sprawie funduszu finansowania prac geologicznych (Monitor Polski Nr 17, poz. 139 i z 1984 r. Nr 22, poz. 149)
26 Fundusz Ochotniczych Hufców Pracy uchwała nr 260 Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 1982 r. w sprawie dalszego rozwoju Ochotniczych Hufców Pracy (Monitor Polski Nr 31, poz. 267 iż 1984 r. Nr 1. poz. 4)
27 Fundusz rozwoju bieżnikowania opon uchwała nr 273 Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 1982 r. w sprawie zapewnienia warunków rozwoju bieżnikowania opon trakcyjnych
28 Fundusz prac badawczych uchwała nr 282 Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1982 r. w sprawie zasad finansowania prac badawczych oraz zasad działalności jednostek badawczych (Monitor Polski z 1983 r. Nr 4, poz. 25 i Nr 43, poz. 252)
29 Fundusz surowców wtórnych uchwała nr 13 Rady Ministrów z dnia 11 lutego 1983 r. w sprawie funduszu surowców wtórnych (Monitor Polski Nr 8, poz. 48 i z 1984 r. Nr 19, poz. 133)
30 Centralny fundusz oszczędnościowy paliw, energii, surowców i materiałów uchwała nr 137 Rady Ministrów z dnia 17 października 1983 r. w sprawie utworzenia centralnego funduszu oszczędnościowego paliw, energii, surowców i materiałów (Monitor Polski Nr 36, poz. 202)
31 Fundusz Literatury uchwała nr 149 Rady Ministrów z dnia 29 października 1983 r. w sprawie utworzenia Funduszu Literatury (Monitor Polski Nr 36, poz. 204)
32 Fundusz przeciwalkoholowy uchwała nr 177 Rady Ministrów z dnia 8 grudnia 1983 r. w sprawie funduszu przeciwalkoholowego (Monitor Polski Nr 41, poz. 236)
33 Fundusz jedwabnictwa uchwała nr 56 Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1984 r. w sprawie zwiększenia produkcji i przetwórstwa z jedwabiu naturalnego
34 Fundusz rozwoju wodociągów i kanalizacji w miastach uchwała nr 178 Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 1984 r. w sprawie funduszu rozwoju wodociągów i kanalizacji w miastach (Monitor Polski Nr 28, poz. 187)
35 Fundusz Rozwoju Rynku uchwała nr 182 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1984 r. w sprawie utworzenia i wykorzystywania Funduszu Rozwoju Rynku (Monitor Polski Nr 29, poz. 200)

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1984.30.207

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Zasady gospodarki finansowej funduszów celowych.
Data aktu: 27/12/1984
Data ogłoszenia: 30/12/1984
Data wejścia w życie: 01/01/1985