Zasady opracowywania planów studiów i programów nauczania studiów dziennych prowadzonych w szkołach wyższych nadzorowanych przez Ministrów: Edukacji Narodowej, Zdrowia i Opieki Społecznej, Kultury i Sztuki, Transportu, Żeglugi i Łączności oraz Komitet do Spraw Młodzieży i Kultury Fizycznej.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
z dnia 3 marca 1989 r.
w sprawie zasad opracowywania planów studiów i programów nauczania studiów dziennych prowadzonych w szkołach wyższych nadzorowanych przez Ministrów: Edukacji Narodowej, Zdrowia i Opieki Społecznej, Kultury i Sztuki, Transportu, Żeglugi i Łączności oraz Komitet do Spraw Młodzieży i Kultury Fizycznej.

Na podstawie art. 2 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o utworzeniu urzędu Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 33, poz. 178) zarządza się, co następuje:
§  1.
Szkoły wyższe, ustalając plany studiów i programy nauczania, powinny kierować się przepisami zarządzenia oraz:
1)
potrzebami gospodarki i kultury narodowej,
2)
koniecznością zapewnienia absolwentom niezbędnej wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych, umożliwiających wykonywanie określonego zawodu,
3)
koniecznością zapewnienia porównywalnego poziomu wiedzy absolwentów poszczególnych kierunków studiów prowadzonych w różnych szkołach.
§  2.
1.
Czas trwania studiów dziennych prowadzonych w szkołach wyższych oraz wymiar zajęć dla całego okresu studiów określają załączniki nr 1-5 do zarządzenia.
2.
Przedmioty i praktyki studenckie realizowane w czasie trwania studiów wpisuje się do planu studiów, którego wzór stanowi załącznik nr 6 do zarządzenia.
3.
Zasady odbywania praktyk studenckich regulują odrębne przepisy.
§  3.
Wykazy przedmiotów i innych zajęć podstawowych dla danego kierunku studiów oraz studenckich praktyk zawodowych dla poszczególnych kierunków studiów ustalają zespoły dydaktyczno-naukowe (ekspertów), powołane przez właściwego ministra nadzorującego szkołę wyższą.
§  4.
1.
Na wszystkich kierunkach studiów obowiązkowe są trzy spośród następujących przedmiotów społecznych:
1)
ekonomia polityczna,
2)
socjologia ogólna,
3)
nauka o polityce,
4)
historia filozofii,
5)
systematyczna filozofia współczesna,
6)
historia polityczna Polski Odrodzonej po 1918 r.
2.
Łączny wymiar zajęć dydaktycznych z przedmiotów wymienionych w ust. 1 nie powinien być mniejszy niż 180 godzin.
3.
Minister nadzorujący szkołę może uzupełnić wykaz przedmiotów, o których mowa w ust. 1, o inne przedmioty z zakresu nauk społecznych, uwzględniając profil kształcenia.
4.
Ustala się następujące zasady wyboru i realizacji zajęć z przedmiotów wymienionych w ust. 1:
1)
jeden przedmiot zostaje określony przez radę wydziału ze względu na szczególną przydatność dla danego kierunku studiów i realizowany jest w wymiarze nie mniejszym niż 60 godzin,
2)
dwa pozostałe przedmioty wybiera student, przy czym każdy z nich powinien być realizowany w wymiarze nie mniejszym niż 60 godzin,
3)
rada wydziału, w razie braku odpowiedniej kadry, może ograniczyć możliwość wyboru przedmiotów społecznych.
5.
Poza przedmiotami wymienionymi w ust. 1 studentów obowiązują:
1)
zajęcia wojskowe lub szkolenie obronne, których wymiar, programy nauczania i tryb zaliczania określają odrębne przepisy,
2)
wychowanie fizyczne w wymiarze nie mniejszym niż 180 godzin (z wyjątkiem akademii wychowania fizycznego),
3)
psychologia, pedagogika i dydaktyka przedmiotu kierunkowego na kierunkach kształcących nauczycieli; wymiar i zasady realizacji zajęć z tych przedmiotów określa załącznik nr 7 do zarządzenia,
4)
języki obce w wymiarze nie mniejszym niż 240 godzin (z wyjątkiem wyższych szkół morskich).
6.
Ustala się następujące zasady realizacji zajęć z języków obcych, o których mowa w ust. 5 pkt 4:
1)
rada wydziału (z wyjątkiem kierunków neofilologicznych) dokonuje wyboru języka obcego szczególnie przydatnego dla danego kierunku studiów; język ten staje się obowiązkowy dla studentów I roku; drugi język studenci wybierają spośród następujących języków nowożytnych: angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego, rosyjskiego, włoskiego,
2)
student może nie uczestniczyć w zajęciach z języków obcych, jeżeli w ciągu miesiąca od rozpoczęcia studiów na I roku wykaże się znajomością danego języka obcego, potwierdzoną egzaminem złożonym przed komisją powołaną przez rektora szkoły wyższej.
7.
Rektor szkoły wyższej, w razie dysponowania odpowiednią kadrą nauczycieli akademickich i bazą materialną, może podjąć decyzje o zwiększeniu wymiaru zajęć z przedmiotów wymienionych w ust. 1 i 5.
8.
W sytuacjach uzasadnionych potrzebami gospodarki i kultury narodowej rektor może wprowadzić do planów studiów przedmioty inne niż wymienione w ust. 1 i 5.
§  5.
Szkoła wyższa opracowuje programy nauczania wszystkich przedmiotów zamieszczonych w planie studiów.
§  6.
Rektor szkoły wyższej zatwierdza plany studiów i programy nauczania.
§  7.
1.
Przedmioty objęte planem studiów zaliczane są na podstawie egzaminów oraz innych form oceny.
2.
Liczbę egzaminów w roku akademickim oraz czasie trwania studiów określają załączniki nr 1-5 do zarządzenia.
§  8.
1.
Student odbywa studia według planu obowiązującego w roku akademickim, w którym rozpoczął naukę, z wyjątkiem wypadku, o którym mowa w § 4 ust. 8.
2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do studenta powtarzającego rok studiów lub przeniesionego z innej szkoły na ten sam kierunek studiów oraz kontynuującego naukę po co najmniej rocznym urlopie.
§  9.
1.
Dla modernizacji kształcenia i poszukiwania nowatorskich metod dydaktycznych szkoła wyższa może w drodze eksperymentu przyjąć inne niż określone niniejszym zarządzeniem zasady opracowywania planów studiów i programów nauczania.
2.
Zgodę na przeprowadzenie eksperymentu wydaje minister nadzorujący szkołę wyższą.
§  10.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 października 1989 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

ZASADY OPRACOWYWANIA PLANÓW STUDIÓW l PROGRAMÓW NAUCZANIA STUDIÓW DZIENNYCH W SZKOŁACH WYŻSZYCH NADZOROWANYCH PRZEZ MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

§  1.
1.
Studia dzienne trwają nie dłużej niż pięć lat.
2.
Minister Edukacji Narodowej może wyrazić zgodę na dłuższy niż pięcioletni okres studiów w przypadkach uzasadnionych charakterem i programem tych studiów, określając jednocześnie zasady ich realizacji.
§  2.
1.
Wymiar zajęć w czasie całego okresu studiów nie może przekraczać:
1)
na kierunkach humanistycznych (z wyjątkiem kierunków filologicznych) - 3.200 godzin,
2)
na kierunkach filologicznych - 4.000 godzin,
3)
na kierunkach ekonomicznych i na kierunku matematyka - 3.800 godzin,
4)
na kierunkach rolniczych, technicznych, matematyczno-przyrodniczych (z wyjątkiem kierunku matematyka) oraz na kierunkach: wychowanie muzyczne, wychowanie plastyczne i na kierunkach prowadzonych na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - 4.200 godzin.
2.
Na kierunkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, wymagających odbywania wielogodzinnych zajęć laboratoryjnych, praktycznych lub projektowych, wymiar zajęć może być podwyższony do 4.500 godzin.
§  3.
Na kierunkach neofilologicznych zakres nauczania języków obcych ustala dziekan wydziału (dyrektor instytutu).
§  4.
Do przedmiotów obowiązkowych zalicza się także:
1)
matematykę na kierunkach technicznych w wymiarze nie mniejszym niż 300 godzin, z wyjątkiem kierunku architektura, na którym wymiar zajęć z tego przedmiotu nie powinien być mniejszy niż 60 godzin;
2)
fizykę na kierunkach technicznych w wymiarze nie mniejszym niż 180 godzin, z wyjątkiem kierunku architektura,
3)
podstawy ergonomii na kierunkach technicznych, także w wyższych szkołach rolniczych realizujących te kierunki, w wymiarze nie mniejszym niż 45 godzin.
§  5.
Liczba egzaminów nie może przekroczyć:
1)
30 - w czasie trwania studiów,
2)
8 - w roku akademickim.
§  6.
Przedmioty: historia filozofii i systematyczna filozofia współczesna na kierunku filozofia, nauka o polityce na kierunkach: nauki polityczne, polityka społeczna, prawo i administracja, przedmiot socjologia ogólna na kierunku socjologia, przedmiot historia polityczna Polski Odrodzonej po 1918 r. na kierunku historia oraz przedmiot ekonomia polityczna na kierunkach ekonomicznych, są ustalane zgodnie z § 3 zarządzenia.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

ZASADY OPRACOWYWANIA PLANÓW STUDIÓW l PROGRAMÓW NAUCZANIA STUDIÓW DZIENNYCH W AKADEMIACH MEDYCZNYCH NADZOROWANYCH PRZEZ MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ

§  1.
Studia dzienne w akademiach medycznych trwają nie dłużej niż:
1)
6 lat - na kierunku lekarskim i lekarsko-higienicznym,
2)
5 lat - na kierunkach: stomatologicznym, farmaceutycznym oraz analityki medycznej,
3)
4 lata - na kierunku pielęgniarskim.
§  2.
1.
Wymiar zajęć w czasie całego okresu studiów nie powinien przekraczać:
1)
na kierunku lekarskim i lekarsko-higienicznym - 4.800 godzin,
2)
na kierunku stomatologicznym - 4.500 godzin,
3)
na kierunku farmaceutycznym - 4.500 godzin,
4)
na kierunku analityki medycznej - 4.500 godzin,
5)
na kierunku pielęgniarskim - 3.600 godzin.
2.
W uzasadnionych wypadkach rady wydziałów kierunków wymienionych w ust. 1 pkt 1 mogą zwiększyć wymiar zajęć o 10%.
§  3.
Liczba egzaminów nie może przekroczyć:
1)
30 - w czasie trwania studiów,
2)
8 - w roku akademickim.
§  4.
Osoby rozpoczynające studia począwszy od roku akademickiego 1989/90, po ukończeniu tych studiów, będą obowiązane złożyć egzamin państwowy na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

ZAŁĄCZNIK Nr  3

ZASADY OPRACOWYWANIA PLANÓW STUDIÓW I PROGRAMÓW NAUCZANIA STUDIÓW DZIENNYCH W SZKOŁACH WYŻSZYCH NADZOROWANYCH PRZEZ MINISTRA KULTURY I SZTUKI

§  1.
Studia dzienne trwają nie dłużej niż pięć lat, z wyjątkiem kierunków: wokalno-aktorskiego (wokalnego) oraz konserwacji dzieł sztuki, na których trwają do sześciu lat.
§  2.
1.
Wymiar zajęć w czasie całego okresu studiów nie może przekraczać:
1)
na kierunkach muzycznych, z wyjątkiem kierunku wokalno-aktorskiego (wokalnego ) - 4.200 godzin,
2)
na kierunku wokalno-aktorskim (wokalnym) - 5.160 godzin,
3)
na kierunkach plastycznych, z wyjątkiem konserwacji dzieł sztuki - 5.600 godzin,
4)
na kierunku konserwacja dzieł sztuki - 6.300 godzin,
5)
na kierunkach teatralnych i filmowych - 5.040 godzin.
2.
Tygodniowy wymiar zajęć na studiach nie może przekraczać:
1)
na kierunkach muzycznych - 40 godzin oraz do 35 godzin indywidualnych ćwiczeń na instrumencie,
2)
na kierunkach plastycznych, teatralnych i filmowych - 42 godzin.
3.
Rektor szkoły wyższej może wprowadzić zajęcia fakultatywne ze wszystkich grup przedmiotów niezależnie od zajęć o ustalonym w ust. 2 wymiarze godzin. O udziale w zajęciach decydują studenci. Przedmioty fakultatywne wybrane przez studentów stają się dla tych studentów obowiązkowe.
§  3.
Liczba egzaminów nie może przekroczyć:
1)
30 - w czasie trwania studiów,
2)
10 - w roku akademickim.

ZAŁĄCZNIK Nr  4

ZASADY OPRACOWYWANIA PLANÓW STUDIÓW I PROGRAMÓW NAUCZANIA STUDIÓW DZIENNYCH W SZKOŁACH WYŻSZYCH NADZOROWANYCH PRZEZ MINISTRA TRANSPORTU, ŻEGLUGI l ŁĄCZNOŚCI

§  1.
Studia dzienne prowadzone w wyższych szkołach morskich trwają nie dłużej niż 5 lat.
§  2.
Wymiar zajęć w czasie całego okresu studiów nie może przekraczać 4.700 godzin.
§  3.
1.
Językiem obowiązkowym jest język angielski. Wymiar zajęć z języka angielskiego nie powinien być mniejszy niż 400 godzin. Drugi język, w wymiarze zajęć nie mniejszym niż 90 godzin, studenci wybierają zgodnie z § 4 ust. 6 zarządzenia.
2.
Do przedmiotów obowiązkowych zalicza się także:
1)
matematykę (z wyjątkiem wydziału administracyjnego i studiów inżynierskich) w wymiarze nie mniejszym niż 300 godzin,
2)
fizykę na kierunku nawigacja w wymiarze nie mniejszym niż 120 godzin, na pozostałych kierunkach w wymiarze nie mniejszym niż 180 godzin (z wyjątkiem studiów inżynierskich),
3)
chemię na kierunku nawigacja w wymiarze nie mniejszym niż 80 godzin.
§  4.
Liczba egzaminów nie może przekroczyć
1)
30 - w czasie trwania studiów,
2)
8 - w roku akademickim.

ZAŁĄCZNIK Nr  5

ZASADY OPRACOWYWANIA PLANÓW STUDIÓW ORAZ PROGRAMÓW NAUCZANIA STUDIÓW DZIENNYCH W SZKOŁACH WYŻSZYCH NADZOROWANYCH PRZEZ KOMITET DO SPRAW MŁODZIEŻY l KULTURY FIZYCZNEJ

§  1.
Studia dzienne, prowadzone w akademiach wychowania fizycznego, trwają 4 lata.
§  2.
1.
Wymiar zajęć obligatoryjnych w czasie całego okresu studiów nie może przekraczać 3.200 godzin.
2.
Tygodniowe obciążenie studenta zajęciami obligatoryjnymi nie może przekraczać 32 godzin.
3.
Liczba egzaminów w czasie trwania studiów nie może przekraczać 25.
4.
Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do zajęć prowadzonych na stacjonarnych obozach letnich i zimowych oraz obozach wędrownych.
5.
Rektor szkoły może wprowadzić zajęcia fakultatywne. O udziale w tych zajęciach decydują studenci. Zajęcia fakultatywne, wybrane przez studenta, stają się dla niego obowiązkowe.
§  3.
1.
Wymiar zajęć z psychologii oraz pedagogiki w ramach wydziału wychowania fizycznego - kierunek rehabilitacji ruchowej, wydziału rehabilitacji ruchowej oraz wydziału turystyki i rekreacji, którego absolwenci nie uzyskują kwalifikacji pedagogicznych - nie może być mniejszy niż 120 godzin.
2.
Studenci wydziału wychowania fizycznego - kierunku rehabilitacji ruchowej, a także wydziału rehabilitacji ruchowej oraz wydziału turystyki i rekreacji mogą uzyskać kwalifikacje pedagogiczne w trybie dodatkowych zajęć fakultatywnych.
3.
Zasady realizacji zajęć z przedmiotów psychologicznych i pedagogicznych określa załącznik nr 7 do zarządzenia. Ponadto studentów obowiązuje odbycie praktyki w szkole podstawowej i średniej w wymiarze każda po 4 tygodnie.
4.
Z zakresu psychologii i pedagogiki studentowi mogą być zaliczone wybrane treści nauczania realizowane w tych przedmiotach na jego podstawowym kierunku kształcenia. Decyzję podejmuje dziekan na wniosek wykładowcy przedmiotu.
§  4.
1.
Integralną część planu studiów stanowią:
1)
praktyki zawodowe,
2)
praktyki kolonijne,
3)
stacjonarne obozy letnie i zimowe,
4)
obozy wędrowne.
2.
Zasady odbywania obozów oraz praktyk ustala dziekan.
3.
Praktyki i obozy, o których mowa w ust. 1, wpisuje się do planu studiów poza siatką godzin.
4.
Praktyki na wszystkich wydziałach (kierunkach kształcenia) trwają nie mniej niż 15 tygodni w toku całych studiów.
§  5.
1.
Obozy stacjonarne, odpowiadające potrzebom poszczególnych wydziałów (kierunków kształcenia), organizowane są w wymiarze 5 tygodni i obejmują:
1)
3-tygodniowy obóz letni,
2)
2-tygodniowy obóz zimowy.
2.
Rektor może wprowadzić dodatkowy 2-tygodniowy obóz zimowy, jeżeli szkoła posiada na ten cel środki.
3.
Obóz wędrowny nie może trwać dłużej niż 10 dni.

ZAŁĄCZNIK Nr  6

STUDIA MAGISTERSKIE (JEDNOLITE)

PLAN STUDIÓW DZIENNYCH

(grafikę pominięto)

ZAŁĄCZNIK Nr  7

ZASADY REALIZACJI ZAJĘĆ Z PRZEDMIOTÓW: PSYCHOLOGIA, PEDAGOGIKA, DYDAKTYKA PRZEDMIOTU KIERUNKOWEGO ORAZ PRAKTYK PEDAGOGICZNYCH

1. Zasady dotyczą kandydatów na nauczycieli studiujących na jednolitych studiach magisterskich w uniwersytetach i wyższych szkołach pedagogicznych oraz uzupełniających kwalifikacje pedagogiczne poprzez udział w międzywydziałowych studiach pedagogicznych w wyższych szkołach technicznych, akademiach rolniczych, akademiach ekonomicznych, akademiach wychowania fizycznego, akademiach muzycznych, w wyższych szkołach plastycznych oraz w akademiach medycznych.

2. Wymiar przedmiotów: psychologia, pedagogika i dydaktyka przedmiotu kierunkowego nie może być mniejszy niż 300 godzin, w tym:

1) 90 godzin psychologii,

2) 90 godzin pedagogiki,

3) 120 godzin dydaktyki przedmiotu kierunkowego w szkole podstawowej, średniej ogólnokształcącej lub w szkole zawodowej (dotyczy międzywydziałowych studiów pedagogicznych w szkołach wyższych kształcących kandydatów na nauczycieli przedmiotów zawodowych).

3. Praktyka pedagogiczna odbywana jest w wymiarze 10-15 tygodni.

4. W razie realizacji zajęć z przedmiotów wymienionych w ust. 2 w ramach międzywydziałowych studiów pedagogicznych, szkoła wyższa opracowuje plany studiów zgodnie z ustaleniami zawartymi w ust. 2 i 3.

5. Kandydaci na nauczycieli przedmiotów zawodowych zobowiązani są do zaliczenia 4-6 tygodni praktyki pedagogicznej w szkole zawodowej.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1989.12.96

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Zasady opracowywania planów studiów i programów nauczania studiów dziennych prowadzonych w szkołach wyższych nadzorowanych przez Ministrów: Edukacji Narodowej, Zdrowia i Opieki Społecznej, Kultury i Sztuki, Transportu, Żeglugi i Łączności oraz Komitet do Spraw Młodzieży i Kultury Fizycznej.
Data aktu: 03/03/1989
Data ogłoszenia: 25/04/1989
Data wejścia w życie: 01/10/1989